Spiekbriefjes cameratechniek

Scherptediepte

Scherptediepte wordt beïnvloed door vijf factoren
1. Diafragma (klein getal/ groot diafragma, geeft wazige achtergrond)
2. Brandpuntsafstand (langer brandpunt, geeft meer achtergrond-onscherpte; 300 mm lens geeft meer achtergrond-onscherpte dan een 24 mm-lens)
3. Scherpstelafstand (hoe dichterbij het onderwerp, hoe minder scherptediepte)
4. Afstand tussen onderwerp en achtergrond (hoe groter, hoe meer waas mogelijk is)
5. De grote van de sensor (hoe groter, hoe meer waas mogelijk is)

Belichting

Een goede belichting komt tot stand met de belichtingsdriehoek, zichtbaar gemaakt met het histogram.

Steun aan het histogram
Het histogram is het objectieve kompas op je fototoestel qua belichting. Het toont van links naar rechts ondoortekend zwart, doortekend zwart, donker grijs, middel grijs, licht grijs, doortekend wit en ondoortekend wit.

Prachtig als alle tinten in het histogram voorkomen, zichtbaar doordat van links naar rechts e voet van de berg´ zichtbaar is. Prachtig ook als die berg een piek in het midden heeft. Dit toont dat de belichting perfect is.

Belichtingsdriehoek
Een fototoestel heeft drie ´knoppen om aan te draaien´ om de juiste belichting te creëren: het diafragma, de sluitertijd en de iso-waarde.

Diafragma
De lensopening groter of kleiner maken = het diafragma (oftewel f, het f-getal)
f 1.4 is een grote opening, f22 een piepklein gaatje. f 7.2 is vaak een goed startpunt voor de handmatige instelling.
Het diafragma heeft invloed op de scherptediepte. De grenzen van deze variabele komen in zicht als je bepaalde eisen stelt aan je scherptediepte. Bijvoorbeeld als je een groepsfoto maakt waar minimaal twee meter scherptediepte is vereist om de voorste en achterste rij scherp te hebben.
De sluitertijd korter of langer maken
1 (sec) is een lange sluitertijd, 1/30 ook; 1/1000 is een reuze snelle sluitertijd, 1/125 heel gangbaar.
Bij een te lange sluitertijd ontstaat bewegingsonscherpte, of omdat het onderwerp beweegt, of omdat de fotograaf de camera beweegt.
Vuistregel om zonder statief scherpe foto´s te kunnen maken is dat het deelgetal van de sluitertijd gelijk is aan de brandpuntsafstand van je lens + de helft daarvan. Dus 55 mm lens minimaal 1/80 sluitertijd (55 + 27,5 = 82,5) en 200 mm-lens minimaal 1/300 sluitertijd (200 + 100 = 300).
De gevoeligheid van de sensor verhogen of verlagen = iso-waarde
Hoe gevoeliger de sensor, hoe fijnmaziger de foto, maar ook hoe meer licht er nodig is om deze te maken.
Iso 50 levert haarscherpe foto´s, maar vraagt om een goed verlichte omgeving; iso 10.000 toont meer korrelstructuur in het beeld, maar vangt veel licht op, en zo´n foto kan dus gemaakt worden met weinig omgevingslicht.
Of de korrelstructuur (ruis) erg is, hangt af van waarvoor je de foto gebruikt. Bekijk je hem van veraf of dichtbij? Veraf zie je de korrel waarschijnlijk helemaal niet. Is het een kiekje in je foto-album dat je anders niet zou hebben? Maken die foto, de korrel neem je gewoon voor lief. De belichtingsdriehoek zelf heeft ook invloed. De korrel (ruis) is vooral (storend) zichtbaar in donkere delen van de foto en ernstig in onderbelichte delen van een foto. (zie verder bij spiekbriefje ´ruis voorkomen´)

Handmatig flitsen

In de TTL-stand van je reportageflitser wordt de flitskracht automatisch aangepast aan je ingevoerde instellingen en hoef je niets te begrijpen over de werking van een flitser.

Maar vaak levert de handmatig ingestelde flitser een veel mooiere foto op.

De flitskracht van je flitser wordt bepaald door drie factoren op je camera
– het diafragma
– de isowaarde
– de brandpuntsafstand

De sluitertijd heeft geen invloed, want het flitsmoment zelf is korter dan de snelst mogelijke sluitertijd.

Het diafragma bepaalt hoeveel licht er op de gevoelige plaat valt. Is het gat klein, dan moet je flitser flink krachtig zijn om voldoende licht naar binnen te persen. Dat kost bijna al zijn vermogen. Grote afstand kan de opgewekte lichtbundel daardoor niet meer afleggen.

(diafragma 1.8 levert de maximale lengte van de flitser- lichtbundel op, diafragma 22 levert een kortere flitser-lichtbundel op)

Met de iso-waarde geef je aan hoeveel licht je wilt opvangen op je gevoelige plaat, de sensor. Lage isowaarde = weinig vraag = weinig flitskracht.

Met Iso 100 geef je aan dat je weinig flitslicht nodig hebt. Met iso 200 verkrijg je een tweemaal grotere lichtbundel en iso 400 levert 4x meer licht op, dus een 4x verder rijkende flitslichtbundel.

De brandpuntsafstand beïnvloedt het oppervlakte buiten je camera dat met de flitser-lichtbundel wordt verlicht. Een groot oppervlakte zal minder licht opvangen omdat het licht meer verstrooid wordt. Een klein oppervlakte ontvangt het licht gebundeld dus feller.

Een korte brandpuntafstand als 28 mm verstrooit het licht, en dus ook de flitser-lichtbundel, over een groot oppervlak. De flitser-lichtbundel reikt dan dus niet ver.

Een lange brandpuntafstand als 300 mm bundelt het licht, de flitsafstand wordt een stuk groter, want de flitser-lichtbundel reikt een stuk verder.

Je kunt bovenstaande ook anders zeggen.
T.a.v. het diafragma: hoe groter de opening – laag getal – hoe langer de flitsafstand.

T.a.v. de iso-waarde: hoe hoger de iso-waarde, hoe langer de flitsafstand.

T.a.v. de brandpuntsafstand: hoe meer zoom, hoe meer gebundeld licht hoe langer de flitsafstand.

Of omgekeerd gezegd:
Hoe kleiner het diafragma – hoog getal, f 22 – hoe meer flitskracht nodig is en dus hoe korter de flitsafstand wordt.
Hoe lager de iso-waarde, hoe minder de flitskracht en dus hoe korter de flitsafstand.
Flink uitzoomen bij een onderwerp (een brandpuntsafstand van 28 mm gebruiken in plaats van een 70 mm) geeft een bredere lichtbundel en dus een kortere flitsafstand.

spiekbriefjes foto-verhalen.nl

Hyperfocale afstand

Hyperfocale afstand, de kortste afstand waarop een lens kan worden scherpgesteld terwijl objecten op oneindig acceptabel scherp blijven.

Hyperfocale terminologie

Dept of Field (DoF)= Totale scherptediepte: de afstand tussen de verste en dichtstbijzijnde objecten in een scène die acceptabel scherp lijken in een afbeelding.

De hyperbrandpuntsafstand = de som van diafragma, brandpuntsafstand, camerasensor en cirkel van verwarring.

Scherpstelafstand macrolenzen

De formule is
X : ( D* X+1) = nieuwe minimale scherpstelafstand

Hierbij is X de originele minimale scherpstelafstand van de lens in meters en is D het dioptrie van de voorzetlens.

spiekbriefjes foto-verhalen.nl

Ruis voorkomen

naast belichting

Perspectieffouten

Aiii, ik wil perspectieffouten voorkomen
* Gebruik een lens met een vaste brandpuntsafstand, of het middengebied van je zoomlens.
* Ga recht voor je onderwerp staan. * Kantel je camera niet naar voren of naar achteren.
* Zet gebouwen niet te krap gekaderd op de foto, maar creëer ruimte om de (eigenlijk onvermijdelijk te verkrijgen) scheve lijnen in de nabewerking recht te kunnen trekken.
* Gebruik geen groothoeklenzen, die geven sowieso een perspectivische vertekening.

Terug naar alle Spiekbriefjes

Terug naar Toegelicht

spiekbriefjes foto-verhalen.nl

Spiekbriefjes cameratechniek

Scherptediepte

Belichting

Handmatig flitsen

Hyperfocale afstand

Hyperfocale terminologie

Scherpstelafstand macrolenzen

Ruis voorkomen

Perspectieffouten

Geef een reactie Reactie annuleren